Türkiye'de elektrikli araba (EV) alımıyla ilgili son dönemdeki gelişmeler oldukça dinamik. İşte öne çıkan noktaların bir özeti:
Pazar Büyümesi ve Satış Rekorları:
Özellikle 2023 yılı, Türkiye'de elektrikli araç satışlarının patlama yaptığı bir yıl oldu. Satış adetleri bir önceki yıla göre katlanarak arttı.
EV'lerin toplam otomobil pazarındaki payı hızla yükseliyor ve artık dikkate değer bir seviyeye ulaştı (%10'lara yaklaşan veya geçen aylık oranlar görüldü).
TOGG Faktörü:
Türkiye'nin yerli otomobili TOGG'un T10X modeliyle yollara çıkması, pazara büyük bir hareketlilik getirdi.
TOGG, yüksek talep gördü ve teslimatlarıyla birlikte elektrikli araçlara olan genel ilgiyi ve farkındalığı artırdı. Pazar payı olarak da önemli bir oyuncu haline geldi.
Devlet Teşvikleri ve Düzenlemeler:
ÖTV Avantajı: Elektrikli araçlar için uygulanan daha düşük Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranları (motor gücü ve vergisiz fiyatına göre %10, %40 gibi), EV alımını cazip kılan en önemli faktörlerden biri olmaya devam ediyor.
İthalata Yönelik Yeni Düzenlemeler: Son dönemdeki en kritik gelişmelerden biri, özellikle belirli ülkelerden (başta Çin) ithal edilen elektrikli araçlara yönelik ek gümrük vergisi ve yeni teknik/servis standartları getirilmesi oldu. Bu düzenlemeler:
Markaların Türkiye genelinde belirli sayıda servis noktası kurmasını zorunlu kılıyor.
Türkçe çağrı merkezi şartı getiriyor.
Batarya yönetimi ve garantisi konusunda ek yükümlülükler getiriyor.
Haziran 2024 itibarıyla Çin menşeli EV'lere ek %40 gümrük vergisi uygulanması kararı alındı.
Amaç: Bu düzenlemelerin temel amacı yerli üreticiyi (TOGG) korumak, cari açığı azaltmak ve ithal araçların servis/güvenlik standartlarını yükseltmek olarak belirtiliyor. Ancak bu durum, özellikle uygun fiyatlı Çinli modellerin pazara girişini zorlaştırabilir veya fiyatlarını artırabilir.
Şarj Altyapısı:
Şarj istasyonu ağı ülke genelinde, özellikle büyük şehirler ve ana güzergahlarda genişlemeye devam ediyor. Hem kamu hem de özel sektör yatırımları artıyor.
Ancak hala özellikle şehirlerarası yollarda ve daha küçük yerleşim yerlerinde yaygınlık ve istasyon başına düşen araç sayısı açısından geliştirilmesi gereken bir alan. Hızlı şarj (DC) istasyonlarının sayısı artıyor.
Model Çeşitliliği ve Fiyatlar:
Pazara giren marka ve model sayısı artıyor. Avrupalı, Koreli ve (düzenlemeler öncesi daha yoğun olan) Çinli birçok marka farklı segmentlerde EV'ler sunuyor.
Genel olarak yüksek kur ve enflasyon nedeniyle otomobil fiyatları yüksek seyretse de, ÖTV avantajı sayesinde benzer segmentteki içten yanmalı motorlu araçlara göre EV'ler daha rekabetçi fiyatlara sahip olabiliyor (özellikle düşük ÖTV dilimine girenler). Ancak son ithalat düzenlemeleri ve ek vergiler fiyat dengelerini değiştirebilir.
Tüketici Eğilimleri:
Artan yakıt fiyatları, çevresel farkındalık ve teknolojinin cazibesi EV'lere olan ilgiyi artırıyor.
Menzil endişesi ve şarj süresi gibi konular hala bazı tüketiciler için soru işareti olsa da, yeni nesil araçlardaki artan menziller ve yaygınlaşan hızlı şarj imkanları bu endişeleri azaltıyor.